Τα "Γιαννάκια"

Το Γενέθλιο του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου,

Στις 24 Ιουνίου η Αγία του Χριστού Εκκλησία τιμά και εορτάζει το Γενέθλιο του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, ο οποίος είχε την μεγαλύτερη τιμή από κάθε άλλο άνθρωπο, είχε δηλαδή την τιμή να βάπτιση τον ίδιο τον Δεσπότη Χριστό. Αυτόν διάλεξε ο Κύριός μας από όλους τους γηγενείς για υπουργό [=υπηρέτη] του φρικτού Μυστηρίου της Βαπτίσεώς του.


Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αγία μας Εκκλησία τρία μόνο Γενέθλια τιμά καί εορτάζει: 1) του Δεσπότου και Κυρίου ημών Ιησού Χριστού στις 25 Δεκεμβρίου 2) της Παναχράντου Αυτού Μητρός Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας στις 8 Σεπτεμβρίου και 3) του ενδόξου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου στις 24 Ιουνίου. 
Είναι πράγματι ο Τίμιος Πρόδρομος η μεγαλύτερη μορφή της Εκκλησίας μας κατά την αψευδή μαρτυρία του Κυρίου μας που είπε: «δεν υπάρχει ανάμεσα στους ανθρώπους που γεννήθηκαν από γυναίκα (δηλαδή κατά τους όρους της φύσεως, αφού ο ίδιος ο Χριστός γεννήθηκε εκ Πνεύματος Αγίου και εκ της Παρθένου Μαρίας υπέρ φύσιν) μεγαλύτερος από τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο».
Ενός λοιπόν τέτοιου Θεομαρτύρητου άνδρα το Γενέθλιο τιμούμε και δοξάζομε. Και είναι φυσικό το γεγονός, ότι προηγήθηκαν πολλά παράδοξα και καινοφανή γεγονότα πριν από την Γέννησή του, τα οποία μας τα διηγείται ο Ευαγγελιστής Λουκάς στο πρώτο κεφάλαιο του Ευαγγελίου του με κάθε λεπτομέρεια.
Λέγει λοιπόν ότι στις ημέρες του Βασιλιά Ηρώδη ζούσε στην Ιουδαία κάποιος ιερέας που λεγόταν Ζαχαρίας. Είχε σύζυγό του την Ελισάβετ, η οποία ήταν απόγονος του Ααρών του προφήτου.
Ο Ζαχαρίας και η Ελισάβετ ήταν άνθρωποι στολισμένοι με πολλές αρετές, με φόβο Θεού, με δικαιοσύνη, με ευλάβεια και σωφροσύνη, και τηρούσαν επιμελώς τις εντολές του Θεού. Παρόλο όμως που αγαπούσαν τον Θεό, ο Κύριος δοκίμαζε την υπομονή τους και την πίστη τους. Και για πολλά χρόνια δεν άκουγε την δέησή τους, που τον παρακαλούσαν να τους χαρίση παιδί.
Είχαν πια γεράσει πολύ και ο Ζαχαρίας και η στείρα σύζυγός του Ελισάβετ και δεν είχαν πλέον ελπίδα να τεκνοποιήσουν, αφού οι όροι της φύσεως είχαν παρέλθει λόγω του γήρατος. Ούτε όμως περίμεναν πλέον την απάντηση στις προσευχές τους, που πολλές φορές είχαν κάνει στον Θεό, αλλ’ υποτάσσονταν αδίστακτα στο θέλημά του και δέχονταν, χωρίς δυσαρέσκεια τη δοκιμασία και το όνειδος της ατεκνίας τους.
 Ενώ λοιπόν ο ιερέας Ζαχαρίας βρισκόταν στο Ναό και θυμίαζε στο Ιερό Βήμα, φανερώθηκε σ’ αυτόν Άγγελος Κυρίου για να προμυνήσει τη γέννηση του επιγείου και ενσάρκου Αγγέλου, του Βαπτιστού Ιωάννου. Βλεποντάς τον ο Ζαχαρίας ταράχθηκε και φοβήθηκε τόσο πολύ ώστε έμεινε εκστατικός. Τότε ο Άγγελος άρχισε να του λέγει τα εξής: «Μή φοβάσαι Ζαχαρία. Γιατί ο Θεός δέχθηκε την προσευχή σου και η γυναίκα σου η Ελισάβετ θα γεννήσει υιόν. Και θα τον ονομάσεις Ι ω ά ν ν η . Και θα δοκιμάσης μεγάλη χαρά και αγαλλίασι. Πολλοί θα χαρούν για την γέννησή του γιατί θα είναι μεγάλος και περιφανής ενώπιον του Θεού. Θα λάβει όλο το πλήρωμα της Θείας Χάριτος και θα γεμίση από τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, όταν ακόμη θα κυοφορείται στην κοιλιά της μητέρας του Ελισάβετ. Και θα επιστρέψει (με το κήρυγμά του) πολλούς Ισραηλίτες στη γνώση του αληθινού Θεού, του Κυρίου αυτών». 
Ακούγοντας έκπληκτος ο Ζαχαρίας όλο αυτό τό ξενήκουστο γι’ αυτόν μήνυμα του Αγγέλου, κατεπλάγη και τον ρώτησε γεμάτος απορία:
«Πως είναι δυνατό να γίνη αυτο; και με ποιο τρόπο θα το γνωρίσω και θα το πιστεύσω; Πως μπορώ να βεβαιωθώ, τη στιγμή που είμαι τόσο γέρων στην ηλικία και η γυναίκα μου ομοίως υπέργηρη και στείρα;»
Τότε ο Αγγελος του είπε: «Εγώ που σου μιλώ είμαι ο Άρχων Γαβριήλ, που στέκομαι μπροστά στο Θρόνο του Θεού και με έστειλε ο Θεός να σου πω όλα αυτά τα χαρμόσυνα μηνύματα. Όμως επειδή δεν τα πίστεψες, θα μείνεις άλαλος μέχρι την ημέρα που θα εκπληρωθούν όσα σου προανήγγειλα, δηλαδή μέχρι να γεννηθεί ο Ιωάννης».
Πράγματι από εκείνη την ημέρα έμεινε ο Ζαχαρίας βουβός και άλαλος, έως ότου η Ελισάβετ γέννησε με χαρά τόν Πρόδρομο. Ντρεπόταν όμως να διακυρήξει την γεννησή του για το τόσο πολύ προχωρημένο γήρας της.

Η γιορτή του γενεθλίου του Τιμίου Προδρόμου από παλιά περιείχε πολλά απομεινάρια από αρχαία ειδωλολατρικά έθιμα, κυρίως μαντείες και τον περίφημο "χορό πάνω απ' τις φωτιές": οι άνθρωποι έκαιγαν τους "μάηδες" (τα στεφάνια της πρωτομαγιάς) και πηδούσαν πάνω απ' τις φωτιές τους. Όλα αυτά είναι η πασίγνωστη λαογραφία του Κλήδονα.

Τα"Γιαννάκια"

Είναι ένα αρχαιοελληνικό έθιμο. Αυτό και μόνο δείχνει ότι οι ρίζες του χάνονται στο πέρασμα των αιώνων. Πρόκειται για ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και του οποίου η πρώτη γραπτή περιγραφή ανέρχεται στους βυζαντινούς χρόνους.

Ο «Κλήδωνας» είναι μια λαϊκή μαντική διαδικασία, από τις πιο τελετουργικές όλων των παραδόσεων του τόπου μας, σύμφωνα με τον οποίο αποκαλύπτεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.

Η ίδια η λέξη υπάρχει από την εποχή του Ομήρου, «κλήδων» ονομαζόταν ο προγνωστικός ήχος, και κατ' επέκταση το άκουσμα σιωνισμού ή προφητείας, ο συνδυασμός τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων ή πράξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής, στον οποίο αποδιδόταν προφητική σημασία.

Το έθιμο λάμβανε χώρα την παραμονή και ανήμερα της γιορτής του Άι- Γιάννη στης 24 Ιουνίου 

 Το βράδυ της παραμονής επειδή υπήρχε η συνήθεια της μαντείας του γάμου, τα κορίτσια έβαζαν τα ''γιαννάκια'' μαζί με φτέρη και φύλλα καρυδιάς κάτω από το μαξιλάρι που κοιμούνταν για να ονειρευτούν τον άντρα που θα παντρεύονταν η καθεμιά. 
Ανήμερα  του Άι- Γιάννη στης 24 Ιουνίου  απ τα βαθιά χαράματα ξεκινούσαν τα κορίτσια του χωριού και οι νιόπαντρες κοπέλες για να πάνε στο βουνό να μαζέψουν "γιαννάκια"και μαργαρίτες, αφού τα μάζευαν πήγαιναν στα εξωκλήσια του χωριού και στόλιζαν  με τα λουλούδια τις εικόνες των  Αγίων ,της Παναγίας , του Χριστού  και  φυσικά την εικόνα του Αγίου Ιωάννη του προδρόμου, στην συνέχεια έβγαιναν στο προαύλιο χώρο για να τραγουδήσουν και να χορέψουν. 
Όταν επέστρεφαν στο σπίτι, έβαζαν μερικά "γιαννάκια" στα βάζα και με τα υπόλοιπα στόλιζαν την εξώπορτα , τα άφηναν εκεί μέχρι να ξεραθούν και να πέσουν μόνα τους. Όταν ξεραινόταν τα κρατούσαν στο σπίτι ,διπλά στο καντήλι όλο το χρόνο  και αν αρρώσταινε κάποιος από την οικογένεια τον ''κάπνιζαν'' ,λιβάνιζαν με αυτά για να τον βοηθήσει ο Άι Γιάννης να γίνει καλά .

Του Αη Γιαννιού μαζεύαν το χαμομήλι και το δυόσμο, τα ξέραιναν και τα αποθήκευαν για το Χειμώνα .Επίσης τη μέρα αυτή οι γυναίκες καθαρίζανε το σπίτι και έβγαζαν να αερίσουν τις προίκες των θυγατέρων τους.

Σάλβια η ερυθρανθής (Salvia sclarea) φυτό  διετές, με ύψος 60 - 90 εκατοστά. Έχει μεγάλα ανοικτού πράσινου χρώματος φύλλα. Τα άνθη του έχουν υπέροχο πορφυρού- ιώδους χρώματος. Εάν το τοποθετήσετε σε έδαφος να υπολογίσετε ότι όταν αναπτυχθεί, θα καλύψει έκταση περίπου 50 εκατοστών. 

Φυτό με πλατιά εξάπλωση στην Ευρώπη, Ασία και Β. Αφρική. Στη χώρα μας φυτρώνει στα βουνά της ηπειρωτικής Ελλάδας. Θεωρείται φαρμακευτικό, με ιδιότητες παρόμοιες με της Salvia officinalis: λαμβάνεται με τη μορφή αφεψήματος είναι ιδανικό για την θεραπευτική του στόματος σε περίπτωση τραυματισμών,αφτρών,φαρυγγίτιδας και κατά της ουλίτιδας.

Έχει τονωτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται ως καρδιοτονωτικό και κατά των νευραλγιών. Ελαττώνει τα αέρια του εντέρου, είναι διουρητικό και εμμηναγωγό.

Πάντως η χρήση του πρέπει να γίνεται με σύνεση γιατί υπάρχουν περιπτώσεις δηλητηρίασης από υπερβολική χρήση που οφείλεται κυρίως στην ουσία θουγιόνη που υπάρχει στο φυτό. 

Η ωοθήκη του μοιάζει με ανθρώπινο κεφάλι, που η λαϊκή παράδοση αποδίδει
 στον Ιωάννη τον Πρόδρομο.