Το όρος Βόιο, από το οποίο πήρε την ονομασία του ο νέος Δήμος και η παλιά Επαρχία Βοΐου είναι ένα βουνό της Βόρειας Πίνδου άγνωστο στον πολύ κόσμο, καθώς βρίσκεται μακριά από τα αστικά κέντρα, σχεδόν ανέγγιχτο από τον σύγχρονο πολιτισμό. Φαντάζει χαμηλό μπροστά στους γίγαντες του Γράμμου, του Σμόλικα και της Βασιλίτσας που έχει αντικριστά, όμως στην πραγματικότητα πολλές είναι οι κορυφές του που ξεπερνούν σε υψόμετρο τα 1.700 μέτρα. Μυστήριο αποτελεί ακόμη και σήμερα η ταυτότητα της ψηλότερης κορυφής του. ΟΖουπανιώτικος Αηλιάς (1.810μ.) στη Νότια πλευρά, λόγω του όγκου, του σχήματος και των πολλών γκρεμών του, δείχνει από παντού ο κυρίαρχος του βουνού. Όμως, υψηλότερη κορυφή πιθανόν είναι το απομονωμένο Παλιοκριμήνι (1.812μ.), που βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο της οροσειράς. Την τρίτη κορυφή αποτελεί το Πετρίτσι (1.784μ.) και την τέταρτη ο Πύργος Κοτύλης(1.764μ.).
Αρχαϊκή – Κλασσική Εποχή (550 – 323 π.Χ)
Ειδώλιο συμποσιαστή κορινθιακής τέχνης από την Αλεβίτσα |
Η μετάβαση από την Εποχή του Σιδήρου στην αρχαϊκή περίοδο παρατηρείται στην Ορεστίδα περί τα μέσα του 6ου αι. π.Χ, οπότε και εμφανίζονται σπαράγματα κορινθιακής κεραμικής. Αυτό σημαίνει πως το απομονωμένο και αυτόνομο βασίλειο της Ορεστίδας άρχισε να έχει εμπορικές συναλλαγές με τον υπόλοιπο ελληνικό κόσμο και δη τις νότιες ελληνικές πόλεις. Πρέπει να αποτελούσε μάλιστα ενδιάμεσο χερσαίο σταθμό ανάμεσα στις μητροπόλεις του νότιου ελληνικού χώρου με τις αποικίες τους στην Ήπειρο και τα παράλια της Ανδριατικής. Η Κόρινθος γνωρίζουμε ήδη από τον 7ο π.Χ αι. είχε δημιουργήσει αποικίες στην Κέρκυρα, την Απολλωνία και την Επίδαμνο, όπως μαρτυρούν τα ευρήματα. Έτσι, το βασίλειο εξέρχεται από την απομόνωση και τα παλιά οχυρώματα που έλεγχαν περάσματα εγκαταλείπονται.